«Голым аглядам» падвяргаюцца як мужчыны, так і жанчыны. Але праз тое, што ў месцах няволі бракуе супрацоўніц, палітзьняволеныя жанчыны нярэдка вымушаныя знаходзіцца цалкам распранутымі ў прысутнасьці асобаў іншага полу, паведамляе «Вясна».
«Дадалі „голы агляд“ яшчэ і ў судзе» — сьведчаньні Аланы Гебрэмарыям
Сябру Каардынацыйнай рады і прадстаўніцу Сьвятланы Ціханоўскай у справах моладзі Алану Гебрэмарыям затрымалі восеньню 2020 году. Налета яе засудзілі ў «справе студэнтаў» на два з паловай гады калёніі. Паводле Аланы, ва ўсіх вязьніцах, дзе ёй давялося пабыць, яна сутыкалася з «голымі аглядамі». Гэтак, у СІЗА на Валадарскага іх ладзілі ў спэцыяльным пакоі на першым паверсе з металадэтэктарамі. Нягледзячы на тое, што працэдуру праводзілі жанчыны, дзьверы ў пакой не зачыняліся і канваіры мужчыны без папярэджаньня заходзілі ў пакой.
«У гэты момант усе дзяўчаты прыкрываліся, неяк камэнтавалі гэта. Гэтая працэдура сапраўды зьневажальная», — кажа былая палітзьняволеная.
Падчас аднаго з чарговых аглядаў канваірка аглядала некалькі жанчын запар у адных і тых жа пальчатках. Яна прамацвала ў Аланы пракладку і ўскрыла ўсе ейныя сродкі гігіены. У адказ на заўвагу Аланы зьмяніць пальчаткі, ахоўніца ўжыла гвалт і пачала пагражаць.
«Падчас „голага аглядаў“ канваірка адкрыла ўсе мае запакаваныя тампоны і пракладкі, парушыўшы іх гермэтычнасьць. Акрамя гэтага яна нават прамацвала пракладку ў мяне на майтках. Пасьля гэтага яе трэба было зьмяняць, а ўсе іншыя новыя яна ўжо адкрыла і сапсавала. Я дала зразумець, што мне гэта не падабаецца і трэба мяняць пальчаткі пасьля кожнага чалавека. У адказ супрацоўніца пачала на мяне крычаць і вельмі груба цягнуць за валасы так, што ажно галава задзіралася назад. Я спытала, навошта яна гэта робіць і папрасіла быць акуратней. Тады канваірка заламала мне руку за сьпіну, нахіліла галавой долу, прыціснуўшы мяне сваім целам, і сказала на вуха, што калі я яшчэ што-небудзь ёй скажу, то яна пакажа, як насамрэч умее аглядаць. Што зробіць мне яшчэ больш балюча. Перад гэтым яна пасьпела выключыць відэарэгістратар, каб гэта не было зафіксавана. Пасьля яна мяне адпусьціла і працягнула агляд іншых», — распавяла актывістка.
Падчас суду «голыя агляды» даводзілася цярпець штодня, часам і па некалькі разоў, згадала Алана Гебрэмарыям. Судовыя пасяджэньні для яе і ўсёй групы студэнтаў цягнуліся амаль тры месяцы. «Голыя агляды» ладзіліся перад кожным выездам у суд. Але канваірам не падабалася, як мы сябе паводзім, падвышаем голас, адстойваем правы. За гэта нам дадалі яшчэ адзін «голы вобшук» ужо ў будынку суду падчас абедзеннага перапынку«.
Алана з паплечніцамі распавядала непалітычным суседкам па камэры пра гэтыя агляды. Яны былі вельмі зьдзіўленыя і нават шакаваныя, бо да іх такога стаўленьня не было, кажа суразмоўца «Вясны».
«Максымум, маглі прысьпешваць, крычаць, але бяз гэтай працэдуры. Іх, бывае, зусім не прымушаюць праходзіць голы вобшук. Усё залежыць ад крымінальнага артыкулу, ад настрою супрацоўніка і наяўнасьці вольнага часу. Бывае, што на аднаго канваіра шмат зьняволеных і проста не пасьпяваюць усіх агледзець», — згадала Алана Гебрэмарыям.
«Гвалтоўна выцягваў з санчасткі» — сьведчаньні Ксеніі Луцкінай
Былую журналістку Белтэлерадыёкампаніі Ксенію Луцкіну затрымалі зімой 2020-га. Ксенія разам зь іншымі журналістамі плянавала стварыць альтэрнатыўнае тэлебачаньне на Youtube, а таксама ўдзельнічала ў страйках і далучылася да Каардынацыйнай рады. Восеньню 2022-га журналістку засудзілі на восем гадоў калёніі. У зьняволеньні ў Ксеніі выявілі пухліну мозга. Праз гэта былая палітзьняволеная значны час правяла ў турэмных шпіталях і санчастках. Ксенія распавяла, што падчас мэдпрацэдур, калі яна была аголеная, таксама прысутнічалі канваіры-мужчыны.
Жанчына згадала, як у студзені 2021 года падчас паходу ў санчастку канваір уключыў відэарэгістратар і загадаў ёй распранацца. Жанчына адмовілася і за гэта пачула грубыя абразы, а потым сутыкнулася з дадатковым ціскам з боку канваіра.
«Гэта была даволі сьмешная сытуацыя. Дарэчы, пасьля яе той супрацоўнік атрымаў наганяй. Тады мяне вадзілі на ўколы два разы на дзень. Мужчына канваір, якога звалі Міша, павёў мяне ў санчастку. Канваіры фактычна ўсе мужчыны, у іх не хапае жанчын. Жанчын там, можа толькі дзьве канваіркі. Астатнія занятыя іншымі рэчамі. Паводле інструкцыі МУС, дзьверы ў санчастку не зачыняліся, але канваіры звычайна стаялі так, каб мяне ня бачыць. А гэтым разам супрацоўнік стаў насупраць мяне, уключыў свой відэарэгістратар і сказаў: „Распранайцеся“. Я яму кажу, што ён асоба супрацьлеглага полу і паводле інструкцыі ня мае права знаходзіцца падчас працэдур, калі маё цела аголенае. Гэта ўсё доўжылася даволі доўга. Ён мне кажа з уключаным відэарэгістратарам: „Ты, бл*ть, сучка, журналистка. Мне твои прелести не нужны. Еб*л я тебя везде и всюду и насиловать я тебя не буду“. У выніку мне зрабілі ўкол і вярнулі ў камэру. На наступны дзень на Валадарку якраз прыехаў з праверкай пракурор, якому я распавяла пра гэты выпадак. Пасьля маёй размовы канваіра на паўгоду прыбралі з жаночага корпуса. Па вяртаньні ён мне не даваў прымаць лекі, гвалтоўна выцягваў з санчасткі, мог проста перада мною ўдарыць нагой у дзьверы. Карацей, помсьціў», — распавяла Ксенія Луцкіна.
Былая журналістка Белтэлерадыёкампаніі Ксенія Луцкіна адбывала пакараньне ў жаночай калёніі № 4, адкуль выйшла на волю 20 жніўня 2024 паводле памілаваньня. Яна згадвае, што за некалькі гадзінаў да вызваленьня зноў зьведала працэдуру «голага агляду».
«Нават калі нас выпускалі з калёніі, то распранулі дагала. Тады вызвалілі 14 жанчын. Сагналі палову калёніі супрацоўнікаў, каб нас аглядаць. У кучу звалілі ўсе нашыя рэчы. Пасьля праверкі рэчаў супрацоўніцы сказалі нам распранацца для «голага агляду». Але яны адкрылі дзьверы ў пакой і ў момант агляду заходзіў начальнік рэжымнага аддзелу Сіўцоў. Да таго ж у пакоі былі камэры відэаназіраньня. А супрацоўнік рэжымнага аддзелу Пронін Андрэй Сяргеевіч выдраў у мяне і ў іншай палітзьняволенай жоўтыя біркі з кавалкам сукенкі. Ён таксама любіць адправіць на «голыя шмоны», — згадала Ксенія Луцкіна.
«На марозе −10 мусіла апрануць куртку на голае цела» — сьведчаньні Паліны Шарэнды-Панасюк
Актывістка «Эўрапейскай Беларусі» Паліна Шарэнда-Панасюк у камэнтары для Свабоды пацьвердзіла тое, што распавялі «Вясьне» былыя палітзьняволеныя адносна практыкі «голых аглядаў».
Паводле Паліны, першы раз яна зьведала такі агляд па затрыманьні ў пачатку 2021 года ў СІЗА Берасьця. Потым, калі праходзіла праз падобныя працэдуры, заўсёды перажывала тую ж агіду.
«Было вельмі брыдка, агідна, але наймацнейшае пачуцьцё, якое перажыла ў той першы раз — вялікая злосьць. Бо прымушалі распранацца, а самі нават не паклапаціліся пра элемэнтарныя ўмовы. Брудная падлога, брудны стол, на які трэба складаць свае рэчы. Я запатрабавала, каб далі нешта падсьцяліць пад ногі, а кантралёркі запярэчылі, каб ім не замінала. Але я свайго амаль заўсёды дамагалася. Прыкладам, заўсёды патрабавала рашучым голасам, каб мужчыны выйшлі з пакоя і зачынілі са сабой дзьверы. Ня ведаю, якая ў іх на гэты конт інструкцыя, але спрацоўвала», — згадала досьвед «голых аглядаў» былая палітзьняволеная.
За 4 гады няволі, як мяркуе Паліна Шарэнда-Панасюк, ёй давялося праходзіць праз «голыя агляды» некалькі дзясяткаў разоў. Дакладна падлічыць немагчыма, кажа яна.
«У СІЗА па некалькі разоў на тыдзень, нават калі ідзеш на сустрэчу з адвакатам, якая праходзіць праз шкло, усё роўна — «голы нагляд». У гомельскай калёніі і ў Зарэччы тое самае. Маглі спыніць па дарозе на працу ці адтуль, прычапіцца, што на мне не таго колеру штаны і адправіць на «голы агляд». У выглядзе пакараньня. Кожнаму ШЫЗА альбо ПКТ, а іх у мяне былі дзясяткі, таксама папярэднічаў вобшук з распрананьнем. У 24-ай калёніі адразу зразумела, што ў іх гэты «голы агляд» — проста фішка, спосаб маральнага ціску. На маіх вачах жанчыне, якая была новенькая, толькі прыехала ў калёнію, належала пасьля «голага агляду» апрануць турэмную вопратку. Але ў яе не аказалася чорных штаноў, як яны патрабуюць. Стаяў мароз мінус 10, а яе прымусілі апрануць куртку на голае цела і гэтак ісьці ў атрад на карантын. Гэта дадатковы спосаб катаваньня і зьнявагі, асабліва адносна палітычных. Бо кожны агляд суправаджаецца зьдзеклівымі камэнтарамі адносна тваёй асобы, тваёй палітычнай пазыцыі ці ўвогуле сьветапогляду. Гэта дакладна пра тое, што казаў мне адзін ахоўнік у Гомельскім СІЗА: «Вы ж зразумейце, жывой адсюль мы вас ня выпусьцім», — распавяла Паліна Шарэнда-Панасюк.
Цалкам з сабранымі «Вясной» сьведчаньнямі пра «голыя агляды» можна азнаёміцца тут.
Форум